گرداورنده : مینا آزادی
آلودگی محیط به ویژه در جوامع صنعتی پیشرفته به صورت یک مسئله عمومی درآمده است و صاحبان سرمایههای کلان بیمحابا و بدون توجه به پیامدهای ناگوار (و در کشورهای عقبمانده بدون پرداخت مالیات واقعی) از علوم و فنون و اکتشافات جدید حداکثر بهره را بردهاند و عوامل اصلی حیات را پلید و ناپاک گرداندهاند. به عنوان مثال، آلودگی هوا به وسیله مه دود، هوای بیشتر شهرهای صنعتی را ناخوشایند و ناسالم ساخته و باعث شیوع بیماریهای دستگاه تنفسی به خصوص آماس نایژه (برونشیت) گشته است. این آلودگی قربانیان تدریجی بسیار دارد اما وقتی درصدش بالا رود، با اندک تغییری در عوامل جوی قربانیان فراوانی را یکجا دریافت میکند. از جمله، مه دود سال 1331 (1952) لندن که جان حدود 4000 نفر را به یکباره ستاند.
آلودگی آب به وسیله فاضلابها و هرز دادن فضولات کارخانهها به رودها، دریاچهها و دریاها که نمونه قابل توجه آن در نواحی کم جزر و مد سواحل مدیترانه بیشتر به چشم میخورد، سبب ضایع شدن بیشتر گیاهان و حیوانات نواحی مختلف ساحلی مجاور شهرهای صنعتی و پر تراکم شده و جان و تندرستی مردم را به خطر افکنده است. در «میناماتای» ژاپن حدود سال 1329 (1950) بیش از 10000 نفر یا مردند یا معلول گشتند یا به بیماریهای بسیار سخت گرفتار شدند. این مصیبت به علت خوردن ماهیهای مسمومی بود که از هرز دادن فضولات یک کارخانه شیمیایی، حاوی «استالدئید» مسموم شده بودند. در برخی از رودخانههای شمالی ایران که وارد دریای خزر میشوند. اینگونه مسمومیتها آغاز گشته است، هشدارهای سازمان محیط زیست باید مردم و دولت را بیدار کند.
VVVVVVVVVVVVVV
آلودگی زمین نیز از راههای مختلف ایجاد میگردد. برای نمونه آفتکش «د د ت» یک سم قدیمی که برای ازدیاد محصولات غذایی به کار برده میشد، پرندگان زیادی را نابود کرد و به علت دوام زیادش علاوه بر آفات گیاهی، موجودات ذرهبینی مفید درون خاک را نیز نابود ساخت و بر رابطه زندگی اینگونه جانداران و خاک (اکولوژی- بومشناسی) آسیب رساند و تعادل طبیعی آنرا از بین برد و چند سالی زمان میخواهد تا خاک باروری طبیعی خود را بازیابد، به شرط آنکه دوباره مسموم نگردد.
افزایش بیحساب جمعیت و گسترش روزانه شهرها و روئیدن شبانه خانهها در محدودههای خارج از شهر و در زمینهای زراعتی، خودبهخود آلودگی آفرین است. صرفنظر از مسائل جوامع عقبمانده و عدم توجه افراد در قبال مسئولیتی که نسبت به بهداشت جامعه دارند، مسئله تأمین خدمات از یکسو و به وجود آمدن بازار تقاضای شدید از سوی دیگر، صنایع و فعالیتهای پرتحرک تر را به دنبال میطلبد، و چون به پیامدهای آن از قبل نیندیشیدهاند، آلودگیهای بیشماری را گریبانگیر نقاط بسیاری از جهان کرده و چهره شاداب زمین را روزبه روز پژمردهتر میسازد. مهمترین عوامل ناپاکی را میتوان چنین برشمرد:
1- رادیواکتیو (مواد پرتوزا) ناشی از آزمایشهای جنگ افزارهای هستهای.
2- دوده و گازهای ناشی از سوخت هواپیماها و موشکها.
3- ازدیاد کربن دیاکسید از سوختهای فسیلی و قطع بیرویه درختان جنگلی.
4- سمپاشی های هوایی مزارع و آلودگی خاکها.
5- نیروگاههای هستهای که بر اثر اختلال باعث تولید رادیواکتیو (مواد پرتوزا) میشوند.
6- نیروگاههای حرارتی و سیستمهای سردکننده و تهویه شهرها که آلودگیهای حرارتی و شیمیایی تولید میکنند.
7- دودکشهای کارخانهها و منازل با تولید دیاکسید گوگرد هوا را مسموم میسازند.
8- گازهای خروجی وسایل نقلیه موتوری که بر فراز شهرهای پرجمعیت و پر ترافیک ایجاد مه دود میکنند.
9- ایجاد بزرگراهها و معادن روباز و استخراج مواد سطحی بر روی مزارع و مراتع که زمینهای مفید و بارور را میتراشد.
10- انباشتن فضولات و زبالهها در کنار شهرها، رودخانهها و سواحل دریا.
11- وسایل نقلیه فرسوده آبی که سواحل دریاها و رودخانهها را به روغن آلوده میسازند.
12- در اثر حوادث مختلف، تانکرهای نفتکش میلیونها تن نفت را به دریا سرازیر ساخته و سطح وسیعی از دریا را تا مدتها به زیر پوشش مسمومکننده نفت میبرند.
13- فضولات کارخانهها و فاضلابهای شهرها و برخی از روستاها که به رودخانهها میریزند.
14- رودخانههای آلوده از فاضلاب شهرها و کارخانهها، خود مسبب آلودگی دریا و دریاچهها میشوند.
15- لاشههای رها شده کشتیها در کف دریا که محیطهای مخاطرهانگیزی میآفرینند.
16- انفجار، آتشسوزی یا ترکیدن لولههای نفت سکوهای نفتی دریاها.
17- بستههای حاوی زبالههای رادیواکتیو که به قعر دریا فرستاده میشود ممکن است به علل پیشبینی نشدهای از هم پاشیده یا قسمتی از آن پوسیده و مواد زهرآگین آن رها شود