رابطه فرسایش و مرتعداری

گردآورنده : وحید کنگرشاهی


بیشتر نواحی ایران دارای آب و هوای خشک و نیمه خشک می باشد و به همین جهت مراتع طبیعی می تواند به خوبی در حفظ آب و خاک این گونه مناطق کمک شایانی بنماید. از بین بردن پوشش سبز زمین موجب جریان شدید آب در سطح خاک گردیده ، میلیونها تن خاک شسته شده و از بین می رود و خسارات فراوانی از بهم خوردن سطح خاک زراعتی پدیدار می شود. پوشش نباتی از جریان شدید آب جلوگیری نموده در مقابل نفوذ آن را زیاد می نماید. به علاوه پوشش سبز از تبخیر آب نیز می کاهد. 

فرسایشی که بدون هیچگونه تأثیر عوامل طبیعی در طول زمان انجام پذیرد فرسایش عادی یا فرسایش زمین شناسی خوانده می شود. فرسایش عادی کیفیتی دائمی می باشد. این نوع تغییرات در سطح خاک همیشه مفید بوده احتیاجی به کنترل نمی باشد. به طور کلی فرسایش عادی به صورت طبیعی انجام می شود و بشر تاکنون نتوانسته است آنرا تحت کنترل درآورد. شدت فرسایش بستگی تام به شیب و تراکم کشت نباتات منطقه مربوطه دارد. از آنجایی که فرسایش سریع اکثراً به دست بشر صورت می گیرد بدون تردید با به کار بردن اصول صحیح می توان از آن جلوگیری کرد. مناطق دارای خاک های عمیق و سرشار از مواد آلی نسبت به خاک های سطحی نشود. با پوشش نباتی اندک فرسایش کمتری نشان می دهد.
مجزا شدن و انتقال خاک – نوع – مقدار و تراکم – پوشش نباتی – تراکم بارندگی – سرعت باد و میزان شیب زمین از عوامل مهم فرسایش محسوب می شود. آب های گل آلود – طوفان های شن که انتقال خاک را باعث می شود. تجمع ترکیبات خاک به خصوص در مورد شن و سنگریزه – زیرکنی بستر رودخانه – درهم کوبیده شدن صخره ها و بالاخره اثراتی که ریشه نباتی در خاک بوجود می آورد. علل فرسایش سریع می باشد. طغیان رودخانه های گل آلود و سیلابی در اراضی پست و بستر رودخانه ها ، تراکم سنگریزه ها بر سطح خاک مجاری سیلابها که باعث تندی شیب دامنه می گردد، ظاهر شدن ریشه نباتات در سطح خاک – جریان شدید جویبارها در بهار و خشکی و کم آلی آنها در تابستان سیلهای شدید – جویهای گل آلود – خشک شدن چشمه ها و پایین افتادن آب تحت الارض و عوامل مشابه دیگر را می توان علل فرسایش سریع دانست