آب برای آینده

گردآورنده: فرناز عزیزی مجد  

 بحران آب

در جهانی که جمعیت به سرعت در حال رشد بوده و مصرف آب هر روز افزایش می یابد ، نگرانی درمورد آینده موجه می باشد .
روند جهانی مصرف آب خوشبینانه نمی باشد و نشان از مشکلات زیست محیطی ، اجتماعی و اقتصادی ناشی از فشاری دارد که بر منابع آب وارد میشود . شعاری که امسال برای روز جهانی آب و روز جهانی هواشناسی انتخاب شده بود هشداری برای مردم کره زمین بود . ( “ آب برای آینده “و “ آب و هوای ما در آینده “ )
چه مواردی برای رسیدن به اهدافی که جوامع بین المللی برای خود تا سال 2015 تعیین نموده اند ، نیاز می باشد ؟ دانشمندان چه پیش بینی هایی را برای آب در 20و 50 سال آینده برای آب نموده اند ؟ نواحی که بیشتر در معرض تنش آبی قرار دارند کجا هستند ؟ اثرات احتمالی تغییرات آب و هوا بر روی آب چیست ؟ موضوعات زیر مواردی هستند که درآینده با آن روبرو خواهیم بود .  

  

مهمترین فشارها

طی قرن گذشته جمعیت جهان 3 برابر ومصرف آب 6 برابر شده است . این تغییرات، هزینه های زیست محیطی زیادی را به ما تحمیل نموده است : نیمی از مرداب های طبیعی درطی قرن بیستم از بین رفته اند ، بسیاری از رودخانه ها دیگر به دریا نمی ریزند ، حدود 20 در صد از ماهی های آب شیرین در معرض خطر انقراض قرار گرفته اند . این پی آمد های زیست محیطی هزینه های اقتصادی و اجتماعی نیز در بر داشته است . د رحالیکه فعالیت های کشاورزی همه ساله سهم بیشتری از مصرف آب را به خود اختصاص میدهد . سایر مصرف کنندگان آب برای همین میزان از آب دررقابت با یکدیگر میباشند . جمعیت بیشتر به مفهوم نیاز به انرژی بیشتر و انرژی بیشتر به معنی نیروگاه های برق آبی بیشتری است . صنعتی شدن به ویژه در جهان غرب اثرات مهم و غالبا منفی بر روی کیفیت آب بر جای گذاشته است ، د رحال حاضر بازار های جهانی آلوده کننده ترین صنایع خود را جابه جا کرده ودر کشورهای در حال توسعه مورد بهره برداری قرار می دهند . اکثر این صنایع در نزدیکی شهرهایی که رشد جمعیت و اسکان های غیر قانونی فشار های زیادی را به منابع آب وارد نموده اند ، ایجاد شده اند .
در سال 2020 حدود 60 درصد از جمعیت جهان شهرنشین خواهند بود که این امرسبب خواهد شد که توسعه زیرساختار های شهری به عنوان یک موضوع بسیار ضروری مورد توجه قرار گیرد . توجه به این حقیقت که بعضی از عواملی که بر منابع آب جهان اثر دارند به یکدیگر وابسته بوده وقابل بررسی به صورت مجزا نمی باشند، مشکل را پیچیده تر میکند .

دسترسی به آب : پیش بینی ها چیست ؟

تا سال 2050 از هر چهار نفر یک نفر احتمالا در کشور هایی زندگی خواهد کرد که از کم آبی حاد رنج میبرد . سناریو های گوناگونی برپایه پیش بینی های جمعیتی سازمان ملل ارئه شده است که از این میان میتوان به موارد زیر اشاره شود :
- برطبق هشدار دهنده ترین پیش بینی های اخیر ، تا سال ، 2050جمعیتی بالغ بر 7 بیلیون نفر در 60 کشور جهان با مشکل کمبود آب روبرو خواهند بود .
- طی دو دهه آینده رشد جمعیت کلیه کشور های غرب آسیا را در شرایط کمبود آب قرارخواهد داد .
- کشور های آفریقایی دیگر نقاطی هستند که بیشتر در معرض تهدید قرار خواهند داشت . تا سال 2025، برآورد می شود که حدود 230 میلیون آفریقایی در کشور های تحت تنش آب زندگی خواهند کرد .

دسترسی به آب

بر اساس گزارش توسعه جهانی آب ، فقیرترین کشورها بر پایه دسترسی به آب کشور های زیر میباشند :
- کویت (10 مترمکعب به ازای هر نفر در سال )
- نوار غزه ( 52 متر مکعب به ازای هر نفر در سال)
- امارات متحده عربی ( 66 متر مکعب به ازای هر نفر در سال )
- باهاما ( 66 مترمکعب به ازای هر نفر در سال )
- قطر ( 94 متر مکعب به ازای هر نفر در سال )
- مالدیو ( 103 مترمکعب به ازای هر نفر در سال )
- جماهیر عربیه لیبی ( 113 مترمکعب به ازای هر نفر در سال)
- عربستان سعودی (118 مترمکعب به ازای هر نفر در سال)
- مالت (129 متر مکعب به ازای هر نفر در سال)
- سنگاپور ( 149 متر مکعب به ازای هر نفر در سال)

اثرات تغییرات آب و هوا

بر طبق اظهارات سازمان جهانی هواشناسی، برنامههای زیست محیطی سازمان ملل و هیئت بین دولتی نظارت بر تغییرات آب و هوا ، در پایان قرن افزایش گازهایی گلخانه ای باعث خواهد شد که میانگین دمای زمین از 1.4 در جه سانتیگراد به 5.8 درجه سانتیگراد افزایش یابد و سطح آب دریا ها بین 9 تا 88 سانتیمتر بالا رود . در واقع تغییرات آب وهوا مسئول 20 درصد از افزایش کمبود آب میباشد و کشور هایی که هم اکنون از کمبود آب رنج میبرند در آینده بیشترین تنش را خواهند داشت .
در صورتیکه ما عادات خویش را تغییر ندهیم ، تغییرات آب و هوا اثرات شگفت انگیز خود را بر روی محیط زیست ، اجتماع و اقتصاد خواهد داشت. برای مثال میتوان به موارد زیر اشاره نمود :
- امنیت غذایی : محتمل ترین تاثیر افزایش دمای کره زمین کاهش عمومی در پتانسیل تولید محصولات غذایی در بیشتر نقاط گرم سیر و نیمه گرم سیر میباشد . زمین های کم آب به دلیل اینکه رستنی ها به تغییرات دما حساس تر می باشند بیشتر تحت تاثیر قرار می گیرند .
- رخداد های شدید : بلا های طبیعی نظیر خشک سالی و سیل با شدت بیشتری رخ خواهند داد . بارش های سنگین نیز به نوبه خود باعث خسارات ناشی از فرسایش و بهمن خواهند شد . بعضی از شهر های ساحلی نیز در معرض خطر تهدید سیل قرار خواهند گرفت .
- سلامتی : بروز بیماری های مناطق گرم سیر در عرض های جغرافیایی بالاتر بیشتر خواهد شد . ناقلین بیماری ها مانند پشه و بیماری های منتقله توسط آب ( بیماری های ناشی از کیفیت نامطلوب آب ،)مکن است دستخوش تغییر گردنند .
- زیست بوم ها : در حالیکه ممکن است برخی از گونه های حیات افزایش یابند اما تغییرات آب و هوا احتمال انقراض برخی از گونه های حساس تر را نیز در پی خواهد داشت . و این امر منجر به کاهش تنوع زیستی خواهد شد .

نیاز به اقدام فوری است :
 اهداف سال 2015

به منظور مقابله با این اثرات منفی جامعه بین المللی اهداف مشخصی را برای دستیابی در سال 2015 تعیین نموده است ، که در بین آن ها ، اهداف دسترسی به آب سالم و بهسازی محیط در درجه نخست از اهمیت قرار دارند . این نیاز های پایه انسان، پیش نیاز های لازم برای حرکت به سوی استفاده پایدار از منابع و کنترل اثرات منفی انسان بر محیط زیست می باشد .
تلاش های زیادی برای دستیابی به اهداف زیر مورد نیاز است :
- دستیابی به هدف توسعه هزاره در مورد دسترسی به آب آشامیدنی ( جمعیت مردمی که دسترسی پایدار به آب آشامیدنی سالم را ندارند تا سال 2015 به نصف کاهش یابد ) به مفهوم دسترسی روزانه 274000 نفر به آب آشامیدنی سالم می باشد .
- هدف دیگر در محدوده بهسازی محیط که دست آورد نشست جهانی توسعه پایدار بوده است ، (جمعیت مردمی که از خدمات بهسازی محیط برخوردار نیستند تا سال 2015 به نصف کاهش یابد) به مفهوم دسترسی روزانه 274000نفر به توالت های بهداشتی می باشد .
دستیابی به این اهداف مستلزم هزینه های گزافی است که احتمالا یکی از مهمترین چالش هایی خواهد بود که جوامع بین المللی طی 15 سال آینده با آن روبرو خواهند بود .